Düşük AMH (Anti-Müllerian Hormon) yani düşük yumurtalık rezervi haberini almak çok sarsıcı ve moral bozucu olabilir, ama beraberinde birçok soruyu da getirir:
- Bu erken menopoza gireceğim anlamına mı geliyor?
- Şimdi ya da gelecekte çocuk sahibi olma şansımı etkiler mi?
- Her şeyi bırakıp kalan yumurtalarımı hemen dondurmam mı gerekiyor?
Bir fertilite diyetisyeni olarak bu sorularla boğuşan birçok danışan gördüm. Bu nedenle, düşük AMH haberini aldıktan sonra nasıl bir yol izlenebileceğine dair gerçeklere dayalı bir rehber hazırlamak istedim. Eğer AMH değeriniz düşük çıktıysa hemen paniklemek yerine farkındalıkla karar verebilmeniz için bilmeniz gereken en basit şeyler:
AMH Nedir?
Anti-Müllerian hormon (AMH), yumurtalıklardaki foliküller (gelecekteki potansiyel yumurtalar) tarafından üretilen bir hormondur. AMH düzeyi genellikle yumurtalık rezervini – yani yumurtalıklarda “kalan” yumurta sayısını – gösteren bir belirteç olarak kullanılır.
Ancak bu sayı, doğrudan fiziksel yumurta sayınızı göstermez. Yumurtalık rezervinin dolaylı bir göstergesidir.
Düşük AMH değeri, doğrudan kısırlık anlamına gelmez. Gebe kalma ihtimali konusunda net bir bilgi vermez. Çok düşük AMH ile kolayca hamile kalan da vardır, yüksek AMH’ye rağmen gebe kalmakta zorlanan da… AMH değeri aynı zamanda tüp bebek protokollerini planlamada ve yumurtalıkların uyarılmasıyla kaç yumurta toplanabileceğini öngörmede kullanılır.
Burada en çok karşılaştığım sorulardan birine değinmek istiyorum. Yaşam tarzını değiştirip beslenmenizi mükemmel hale getirsek dahil yumurta sayısını artırmamız mümkün değil, çünkü yaşla birlikte zaten doğal olarak azalır. Bu yüzden odaklanmamız gereken şey: yumurta kalitesi!
Düşük AMH Belirtileri
Çoğu durumda, düşük AMH herhangi bir belirti vermez. Genellikle IVF veya yumurta dondurma gibi tedaviler öncesinde yapılan testlerle ortaya çıkar.
Ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler olabilir:
- Adet düzensizliği ya da hiç adet görmeme: Bazen PKOS ile karıştırılabilir.
- İnfertilite: Yumurta salınımı ya da östrojen üretiminde sorunlar varsa ortaya çıkabilir.
- Menopoz benzeri belirtiler: Ruh hali değişimleri, sıcak basmaları, gece terlemeleri, libido düşüklüğü, düzensiz regl gibi. (Not: Bu semptomlar, doğal menopoz yaşayan kadınlara kıyasla daha şiddetli olabilir.)
- Psikolojik etkiler: Düşük AMH haberi depresyon ve kaygıyı tetikleyebilir.
Düşük AMH’nin Yaygın Nedenleri
Düşük AMH’nin nedenleri arasında şunlar bulunabilir:
- Yaş
- Genetik faktörler
- Bazı otoimmün hastalıklar
- Kemoterapi gibi medikal tedaviler
- Yumurtalıklarda cerrahi müdahaleler
- Endometriozis ve yumurtalık çevresinde yapılan laparoskopik ameliyatlar
- Açıklanamayan nedenlerle erken yumurtalık yetmezliği (Primary Ovarian Insufficiency – POI)
Ayrıca, D vitamini eksikliği, AMH seviyesini olduğundan daha düşük gösterebilir. Bu durumda, D vitamini eksikliği giderildiğinde AMH biraz artabilir – ama bu yeni yumurtalar üretildiği anlamına gelmez.
AMH Sonuçlarıyla İlgili Bilmeniz Gereken Önemli Noktalar
- Yumurta Sayısı Artmaz: Yumurtalık rezervi doğal olarak azalmaya devam eder. Herhangi bir diyet ya da takviye bu sayıyı artırmaz.
- Ama Yumurta Kalitesi Desteklenebilir! Beslenme, yaşam tarzı ve doğru takviyelerle yumurta kalitesi iyileştirilebilir.
- D Vitamini: Eksikliği, AMH’yi yanlış düşük gösterebilir. Düşük D vitamini seviyeleri, AMH dahil olmak üzere doğurganlık belirteçlerini etkileyebilir. D vitamini eksikliği, yumurtalık rezervinizde gerçek bir azalma olmadığı halde, AMH seviyesinin olduğundan daha düşük çıkmasına ve yanlış bir şekilde düşük yumurtalık rezervi izlenimine neden olabilir. Eğer düşük AMH sonucu aldıysanız ve D vitamini eksikliğinden şüpheleniyorsanız, AMH testini tekrar yaptırmadan önce D vitamini seviyelerinizin düzenlenmesi için doktorunuza danışın.
- Biotin (B7 Vitamini): Yüksek dozda alınması, AMH’yi olduğundan yüksek gösterebilir. Biotin içeren cilt/saç/tırnak ürünlerine dikkat! Eğer şu anda biotin takviyesi alıyorsanız ya da almayı düşünüyorsanız, bunu mutlaka doktorunuza bildirmeniz çok önemlidir. Biotin, genellikle “saç, cilt ve tırnak” desteklerinde ya da bazı prenatal (gebelik öncesi) vitaminlerde bulunur. Yüksek düzeyde biotin, AMH seviyesinin gerçekte olduğundan daha yüksek çıkmasına neden olabilir.
Düşük AMH’de Yumurta Kalitesine Odaklanmak
Yumurta sayısı kadar, kalitesi de önemlidir. Kaliteli bir yumurta ile gebelik şansı artırılabilir.
Yumurta Kalitesini Olumsuz Etkileyenler:
- Sigara
- Aşırı alkol
- Çevresel toksinler ve endokrin bozucu kimyasallar
- Trans ve doymuş yağlarca zengin gıdalar
Destekleyici Beslenme ve Yaşam Tarzı:
- Bol miktarda meyve ve sebze tüketin,
- Taze otlar ve baharatlar ekleyin,
- Omega-3 yağ asitlerinden zengin besinlere (örneğin: ceviz, keten tohumu, chia tohumu, yağlı balıklar) yer verin.
Düşük AMH’nin Diğer Sağlık Etkileri
Kemik Sağlığı:
Düşük AMH seviyeleri, kemik yoğunluğunda azalma ve osteoporoz riskinin artmasıyla ilişkili olabilir
Azalan östrojen üretimi, kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, kemik yoğunluğunun izlenmesi ve aşağıdaki önleyici tedbirlerin alınması önemlidir:
Düzenli kemik yoğunluğu taramaları.Düşük östrojen üretimi kemik yoğunluğunu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle:
- D vitamini ve kalsiyum takviyeleri,
- Egzersizler (örneğin yürüyüş, pilates, direnç antrenmanları),
- Düzenli kemik taramaları önerilir.
Peki, Şimdi Ne Yapmalıyım?
Düşük AMH sonucu almak zorlayıcı olabilir ama bu, gebe kalamayacağınız anlamına gelmez. Düşük AMH ile gebe kalan pek çok danışan gördüm.
- Doktorunuzla birlikte bireysel durumunuzu değerlendirin.
- Yumurta kalitesine odaklanın.
- Beslenme, yaşam tarzı ve duygusal dengeyi kapsayan bütüncül bir yaklaşımla sürecinizi destekleyin.
Her doğurganlık yolculuğu özeldir. Bilinçli ve donanımlı ilerlemek için profesyonel destek almaktan çekinmeyin.
